Szacuje się, że zaburzenia lękowe są jednymi z najczęściej diagnozowanych problemów psychicznych w Europie. Badanie EZOP w Polsce wykazało, że co dziesiąta osoba w swoim życiu doświadcza nerwicy, a aż 27% dorosłych Europejczyków zmaga się przynajmniej raz w roku z poważnymi problemami psychicznymi.

Przyczyny nerwicy

Rozwój nerwicy jest złożony i zwykle wynika ze współdziałania wielu czynników:

• Predyspozycje biologiczne i genetyczne – w rodzinach, w których występują zaburzenia lękowe lub depresyjne, ryzyko zachorowania rośnie.

• Doświadczenia z dzieciństwa – dorastanie w atmosferze lęku, przemocy, krytyki lub braku stabilności emocjonalnej może kształtować podatność na nerwicę.

• Osobowość – osoby o wysokiej wrażliwości, z tendencją do perfekcjonizmu, nadmiernej odpowiedzialności czy unikania konfliktów, częściej zmagają się z objawami.

• Czynniki środowiskowe i stres – przewlekłe napięcie w pracy, w relacji czy w rodzinie działa jak wyzwalacz objawów.

• Niewyrażone emocje i traumy – tłumione lęki i konflikty wewnętrzne mogą „przenosić się” na ciało, powodując objawy psychosomatyczne.

Objawy nerwicy

Objawy nerwicy są różnorodne i mogą dotyczyć zarówno psychiki, jak i ciała.

Objawy psychiczne:

• uporczywy lęk, niepokój, zamartwianie się,

• napięcie wewnętrzne, drażliwość,

• trudności z koncentracją i pamięcią,

• niska samoocena, poczucie braku kontroli.

Objawy somatyczne:

• przyspieszone bicie serca, kołatania, bóle w klatce piersiowej,

• duszności, zawroty głowy, pocenie się,

• bóle brzucha, nudności, biegunki (tzw. nerwica żołądka),

• bóle mięśni, napięcie karku, migreny,

• zaburzenia snu, przewlekłe zmęczenie.

Charakterystyczne dla nerwicy jest to, że objawy mogą imitować choroby somatyczne (np. serca czy układu pokarmowego), choć wyniki badań medycznych często nie potwierdzają żadnych nieprawidłowości. To sprawia, że wielu pacjentów latami szuka pomocy u lekarzy różnych specjalności, zanim trafi do psychoterapeuty lub psychiatry.

Rodzaje nerwicy

W zależności od dominujących objawów wyróżnia się kilka podtypów nerwic:

• Nerwica lękowa (uogólnione zaburzenie lękowe, GAD) – uporczywy, przewlekły lęk i napięcie, niezwiązane z konkretnym bodźcem.

• Nerwica natręctw (OCD) – natrętne myśli i kompulsywne rytuały (np. wielokrotne mycie rąk, sprawdzanie zamków).

• Nerwica depresyjna (dystymia) – przewlekłe obniżenie nastroju i energii, przypominające łagodną postać depresji.

• Nerwica somatyczna (żołądka, serca, wegetatywna) – objawy fizyczne, takie jak bóle brzucha, kołatania serca czy duszności, bez potwierdzenia w badaniach medycznych.

• Fobie – nasilony lęk przed określonymi sytuacjami (np. podróżowaniem, wystąpieniami publicznymi).

Diagnoza nerwicy

Rozpoznanie zaburzeń nerwicowych wymaga dokładnej diagnozy psychologiczno-psychiatrycznej. Kluczowe jest wykluczenie chorób somatycznych, które mogą dawać podobne objawy. Proces diagnostyczny obejmuje:

• szczegółowy wywiad kliniczny,

• ocenę objawów psychicznych i somatycznych,

• w razie potrzeby badania lekarskie (np. kardiologiczne, gastrologiczne),

• różnicowanie z depresją i innymi zaburzeniami psychicznymi.

Leczenie nerwicy

Terapia nerwicy w hedion.pl opiera się na psychoterapii online z jednym z wielu dostępnych specjalistów na psychoterapeutów.

Psychoterapia

Najskuteczniejsze podejścia to:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) – uczy rozpoznawania i zmiany myśli lękowych, pracy z unikaniem i stopniowej ekspozycji na bodźce wywołujące lęk.

• Terapia psychodynamiczna – pomaga zrozumieć ukryte konflikty, traumy i emocje, które leżą u podłoża nerwicy.

• Terapia schematów, ACT czy EMDR – nowoczesne formy pracy z trudnymi emocjami i wzorcami.

Farmakoterapia

W przypadku nasilonych objawów psychiatra może włączyć leki – najczęściej SSRI (leki przeciwdepresyjne), które zmniejszają poziom lęku, oraz krótkotrwale leki przeciwlękowe. Leczenie farmakologiczne jest zwykle wsparciem, a nie samodzielnym rozwiązaniem.

Nowoczesne metody wspierające terapię

Coraz częściej wykorzystuje się także:

• mindfulness i techniki relaksacyjne,

• trening oddechowy i biofeedback,

• terapie online, które zwiększają dostępność pomocy,

• badane są również innowacyjne metody, takie jak neuromodulacja czy wirtualna rzeczywistość w ekspozycji na lęk.

Choroby psychosomatyczne – gdy ciało mówi językiem emocji

Nerwica bardzo często manifestuje się w ciele. Bóle brzucha, biegunki, migreny, ucisk w klatce piersiowej czy świąd skóry to przykłady objawów psychosomatycznych, które nie wynikają z choroby narządów, lecz z napięcia psychicznego. Leczenie polega więc nie tylko na diagnozie medycznej, ale przede wszystkim na pracy nad źródłem problemu – emocjami i stresem.

Podsumowanie

Nerwica to poważne, choć często bagatelizowane zaburzenie, które znacząco obniża jakość życia. Objawy mogą obejmować zarówno psychikę, jak i ciało, dlatego wielu pacjentów latami szuka pomocy u różnych specjalistów, zanim trafi do psychoterapeuty.

Skuteczna terapia nerwicy łączy psychoterapię, wsparcie psychiatryczne i – w razie potrzeby – farmakoterapię. Coraz większą rolę odgrywają także nowoczesne metody wspierające proces leczenia, w tym mindfulness i innowacyjne technologie.

? Najważniejsze jest to, by nie pozostawać samemu z problemem. Im szybciej rozpoczniesz leczenie, tym większa szansa na powrót do równowagi psychicznej i pełni życia.