Ból ostry jest terminem odnoszącym się do czasu trwania dolegliwości bólowych. Hasło ostry oznacza klinicznie: trwający krócej niż 3 miesiące. Określenie czasu bólu ma kluczowe znaczenie ze względu na patomechanizm powstawania bólu, ważny ze względu na wybór leczenia, adekwatnego do charakteru przypadłości. Dolegliwości opisywane jako ostre zazwyczaj mają charakter receptorowy, przewlekłe mogą natomiast świadczyć o uszkodzonych nerwach lub chorobach ogólnoustrojowych.

Przyczyny bólu ostrego

Zróżnicowanie przyczyn bólu jest zadaniem trudnym ze względu na rozliczne czynniki mogące wywołać ostry ból. Zwykle przyczyną jest uszkodzenie tkanki, a ból mija po naturalnym cyklu gojenia uszkodzenia. Znajomość patomechanizmu zjawiska bólu umożliwia lepsze zrozumienie powodów jego występowania.

Ból ostry zazwyczaj ma charakter nocyceptywny, Oznacza to, że jego wystąpienie związane jest z pobudzeniem swoistych receptorów, zwanych nocyceptorami. Droga przewodzenia impulsu nerwowego od nocyceptora poprzez sznury boczne rdzenia kręgowego kończy się w strukturze mózgowia zwanej wzgórzem. Ze wzgórza sygnał jest natomiast przesyłany do kory mózgowej w płacie ciemieniowym, w którym znajduje się właściwa część mózgu odpowiadająca za subiektywne odczuwanie bólu. Co ciekawe droga impulsu nerwowego z receptorów czuciowych biegnie w sznurze tylnym rdzenia. Konsekwencją tego jest sytuacja teoretycznie mogąca wystąpić przy uszkodzeniu rdzenia kręgowego: prawdopodobieństwo ciągłego odczuwania bólu bez odczuwania czucia lub odwrotnie, zachowanie czucia somatycznego bez możliwości odczuwania bólu.

Pobudzenie receptorów bólowych znajdujących się zarówno w skórze, tkankach głębokich lub trzewiach powoduje wystąpienie subiektywnego wrażenia, jakim jest ból ostry.

Leczenie bólu ostrego

Leczenie bólu powinno mieć charakter przyczynowy. Gdy znana jest przyczyna pobudzenia receptora np. obecność nadmiernej ilości mas kałowych napierających na ściany jelita, co daje efekt bólu brzucha, należy zająć się głównym problemem zdrowotnym. Bodziec wywołujący ból nie zawsze jest jednak prosty do zdefiniowania, a nawet jeśli zostaje określony ciężko podjąć akcje natychmiastowo łagodzące ból. Trudno poradzić sobie z bólem związanym z urazami stawów lub bólami mięśni w sposób celowany. Często najlepszym lekiem jest czas, połączony z oszczędzaniem urażonego miejsca i rehabilitacją. Ból można zmniejszać poprzez hamowanie powstawania czynników prozapalnych. Leki z grupy niesterydowych leków przeciwzapalnych, zawierające np.: deksketoprofen. Ograniczają powstawanie eikazanoidów – substancji prozapalnych powodujących ból, obrzęk i zaczerwienienie w miejscu uszkodzenia tkanki.

Stosowanie NLPZ jest istotne w terapii bólu, nie może jednak zastąpić prawidłowej rehabilitacji i dbania o uszkodzoną strukturę. Należy pamiętać, że ból przewlekły zawsze zaczynał się jako ból ostry. W przypadku odczuwania niepokoju oraz nietypowego przebiegu dolegliwości bólowych zalecana jest wizyta u lekarza. Szybka interwencja medyczna pozwala często na wyleczenie wielu groźnych, bez wdrożenia leczenia, chorób.