Ekorodzice

Rośliny doniczkowe

23.09.2011, 10:09 Katarzyna Wysocka – architekt zieleni
Rośliny doniczkowe są ważnym, stałym elementem dekoracyjnym mieszkania. Trudno wyobrazić sobie wnętrze zupełnie pozbawione roślin – wydaje się ono puste, sztuczne, nienaturalne. Rośliny wpływają zarówno na estetykę domu, jak i – dzięki swoim właściwościom – na poprawę mikroklimatu wnętrz. Aby jednak rośliny zachowały swoje walory dekoracyjne i oczyszczające, należy zapewnić im odpowiednie warunki lub – ujmując rzecz z nieco innej strony – odpowiednio dobrać rośliny do wnętrza tak, by rosły zdrowo i zdobiły mieszkanie.



Walory dekoracyjne roślin doniczkowych

Odpowiednio wyeksponowane rośliny podkreślą urodę wnętrz, pod warunkiem że zostaną one właściwie wkomponowane w pomieszczenie. Pamiętać należy o kilku podstawowych zasadach, których przestrzeganie zapewni dobry efekt dekoracyjny:

Skala – większe egzemplarze dobrze prezentują się w dużych pomieszczeniach. Roślina nie może przytłaczać, przeszkadzać w poruszaniu się po pokoju i korzystaniu z niego – dotyczy to zwłaszcza roślin umieszczonych w ciągach komunikacyjnych. Natomiast małe egzemplarze mogą “zaginąć” na dużej powierzchni, w ten sposób nie zostaną wyeksponowane i nie dadzą efektu zdobniczego.

Dobór barw – tworząc kompozycje z różnych gatunków roślin, warto łączyć ze sobą różne odcienie zieleni: zielonożółte z zielenią butelkową, szaro-zielone z błękitnawymi, bordowe z zielenią szmaragdową.

Faktura i kształt liści – daje duże możliwości stworzenia ciekawych, niebanalnych zestawień. Liście szablaste draceny, drobne, delikatne okrągłe listki paproci, mięsiste liście sukulentów, sercowate zroślichy – ważne, by łącząc rośliny o różnych kształtach liści, brać również pod uwagę ich kolorystykę, aby uchronić się przed efektem pstrokacizny.

Dobór pojemników – ważne, by harmonizowały z architekturą wnętrza. Na rynku dostępnych jest wiele wzorów doniczek oraz osłonek na doniczki. Jest więc, w czym wybierać. Inne doniczki będą pasować do wnętrz nowoczesnych, inne do rustykalnych – istotne jest, by w jednym pomieszczeniu stosować jeden system doboru pojemników. Mogą one być jednego wzoru, a różnej wielkości, jednej barwy lecz różnego wzoru etc. Zwykłe, pomarańczowe lub białe plastikowe doniczki, które są dość wygodne dla użytkownika (lekkie, nietłukące, łatwo umyć i zdezynfekować) powinny zostać ukryte w osłonkach, nie są bowiem zbyt dużej urody i mogą zniweczyć cały zamierzony efekt dekoracyjny, który chcemy uzyskać.

Dobór miejsca – najważniejszy jest oczywiście dobór roślin do panujących warunków siedliskowych (o tym poniżej), jednak uwzględniając cel dekoracyjny, który mamy zamiar osiągnąć, należy zastanowić się nad miejscem, które zostanie podkreślone przez roślinę lub samo ją wyeksponuje. Umieszczanie “kwiatków” na parapecie za firanką nie jest najlepszym możliwym rozwiązaniem... Często jedna roślina umieszczona w strategicznym miejscu, eleganckim pojemniku i dobrze oświetlona da lepszy efekt niż kilka przypadkowo dobranych i zestawionych razem kwiatów.

Uwaga na inspiracje – piękne aranżacje oglądane na zdjęciach w katalogach, czasopismach wnętrzarskich lub w internecie często komponowane są wyłącznie na potrzeby... efektownego zdjęcia, nierzadko z wykorzystaniem sztucznych roślin. Trzeba o tym pamiętać, szukając kwiatowych inspiracji do naszego mieszkania.

Psychologia – rośliny o liściach dużych, szablastych, sztywnych, ostro zakończonych, dwukolorowe (bordowo-zielone, ze srebrną obwódką) wpływają na nas energetyzująco, pobudzają do działania, wprowadzają do wnętrza element dynamiki i pewnego niepokoju. Dobrze sprawdzą się w ciągach komunikacyjnych, przy schodach, w pomieszczeniach do pracy. Gatunki o liściach drobnych, okrągłych, mięsistych i spokojnej zieleni wzmagają uczucie relaksu i spokoju – są najodpowiedniejsze do jadalni, sypialni i miejsc wypoczynku.



Walory zdrowotne roślin doniczkowych


Fotosyntetyzując, rośliny pochłaniają z powietrza dwutlenek węgla, wydalają do niego tlen i jednocześnie je nawilżają. Ponadto dzięki swoim właściwościom filtrującym oczyszczają powietrze z różnego rodzaju związków toksycznych (głównie z formaldehydu, amoniaku i dwumetylobenzenu) wydzielanych do pomieszczenia z mebli, wykładzin, paneli, powłok malarskich. Niektóre gatunki są w tym sprawniejsze od innych i dlatego w mieszkaniach warto je – przede wszystkim – stosować.


Badania i eksperymenty prowadzone od wielu lat: B. C. Wolverton, J. D. Wolverton: Plants and soil microoganisms - removal of formaldehyde, xylene and ammonia from the indoor environment [w] Journal of the Mississippi Academy of Sciences, 1993, nr 2 str. 11-15) wykazały następujące zdolności gatunków do poprawy jakości powietrza w naszych mieszkaniach.

Wybrane popularne gatunki roślin pokojowych:


formaldehyd
dwumetylobenzen
amoniak
Nefrolepis wyniosły
Nefrolepis wyniosły
Rapis wyniosły
Bluszcz pospolity
Dracena wonna
Anturium
Fikus beniamina
Fikus beniamina
Fikus beniamina
Skrzydłokwiat
Zroślicha stopowcowa
Skrzydłokwiat
Dracena wonna
Dendrobium

Cissus rombolistny 
Sanseweria gwinejska



Gatunki o właściwościach oczyszczających powietrze szczególnie warto umieszczać w pomieszczeniach przeznaczonych:
  • do pracy (gabinety, biura, sale lekcyjne);
  • do wypoczynku (salony, sypialnie, pokoje dziecinne).

Osoby obawiające się, iż rośliny nocą “zabierają” nam tlen, powinny rozważyć umieszczenie przy łóżku gatunków typu CAM – nocą pobierających dwutlenek węgla, a uwalniających tlen:
  • storczyki,
  • cissus,
  • trzykrotka,
  • zamiokulkas,
  • dracena (M. Kozłowska [red.] Fizjologia roślin, PWRiL Poznań 2007, str. 226-228).


W miejscach pracy – zwłaszcza jeśli jest to praca “za biurkiem”, przy komputerze – w obrębie tzw. “breathing zone” (w promieniu 30 cm od osoby siedzącej) warto umieścić roślinę “filtr”, która będzie dbać o poprawę jakości powietrza, a jej żywa zieleń da wytchnienie zmęczonym oczom pracownika.


Dobór roślin do wnętrza


Dobierając rośliny do wnętrza, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę ich zapotrzebowanie na światło i wilgoć. Rośliny światłolubne wytrzymają bezpośrednie nasłonecznienie, rośliny cienioznośne dobrze będą rosły wyłącznie w miejscu, gdzie nie padają promienie słoneczne, lecz również stosunkowo jasnym. Gatunki pochodzące z terenów pustynnych dobrze zniosą małą wilgotność powietrza, np. bliskość kaloryfera; egzotyczne, tropikalne piękności bardzo stracą na urodzie i będą chorować, jeśli wilgotność powietrza spadnie poniżej 60%.


Większość roślin (zwłaszcza storczyki i paprocie) preferuje stanowisko jasne, dobrze oświetlone, lecz nie gorące i nie bezpośrednio nasłonecznione.
  • rośliny do miejsc nasłonecznionych: agawa, aloes, nolina, kaktusy, jukka

  • rośliny do miejsc stosunkowo ciemnych: aspidistra (tzw. “żelazne liście”) zamiokulkas, zielostka, bluszcz pospolity, skrzydłokwiat

  • rośliny do miejsc o wysokiej wilgotności powietrza (łazienka z oknem): storczyki, begonia królewska, anturium, kroton

Bezpieczeństwo

Gdy w domu są małe dzieci, lepiej zrezygnować z uprawy gatunków trujących lub szkodliwych dla zdrowia. Są to m. in. bluszcz pospolity, datura, oleander, psianka koralowa (trujące), diffenbachia, zroślicha, kroton, monstera (nie są bardzo niebezpieczne, lecz po zjedzeniu liści mogą powodować podrażnienie śluzówki jamy ustnej). Uważać również trzeba na gatunki kolczaste (kaktusy) oraz zadbać o zabezpieczenie ziemi doniczkowej przed małymi paluszkami.


Przegląd najpopularniejszych domowych gatunków

Zaprezentowane gatunki roślin należą do grupy “postaw i zapomnij”. Dadzą radę nawet przy minimalnej opiece, choć właściwie pielęgnowane (odpowiednie podlewanie, zasilanie nawozami, przesadzanie raz na rok-dwa lata) odwdzięczą się wyjątkową urodą i silnym wzrostem.

Falenopsis (Phalenopsis Sp.)

Ze storczyków najłatwiejszy w domowej uprawie. Należy go posadzić do specjalnego podłoża dla storczyków, podlewać umiarkowanie raz w tygodniu, w okresie marzec-wrzesień raz w miesiącu zasilić nawozem. Lubi miejsca wilgotne (łazienka), lecz jasne i niezbyt gorące. Gdy temperatura przekracza 23'C, szybko przekwita. Gdy przekwitnie do ponownego zawiązania pąków kwiatowych potrzebować będzie “okresu chłodu”. By mu go zapewnić, należy wystawić go latem na balkon (w miejsce ocienione!) na okres 4-6 tygodni. Zabrać go do domu trzeba, gdy temperatury nocą spadają poniżej 16'C.

Zamiokulkas zamiolistny (Zamioculcas zamiifolia)

Żelazna roślina popularna w biurach, galeriach handlowych i kawiarniach – właściwie nic jej nie szkodzi, prócz zbyt częstego podlewania. Wystarczy podlewać ją raz na dwa-trzy tygodnie, parę razy w sezonie zasilić nawozem i zapewnić niezbyt ciemne (ani nie bezpośrednio nasłonecznione) stanowisko. W starszym wieku może potrzebować nieco więcej miejsca, choć rośnie raczej wertykalnie.


Nefrolepis wyniosły (Nephrolepis exaltata)



Popularna “paprotka”, ostatnimi czasy odstawiona do lamusa z etykietką rośliny poniekąd w nowoczesnych wnętrzach “obciachowej”. Zupełnie niesłusznie – ma rewelacyjne właściwości filtrujące powietrze, jest mało wymagająca odnośnie pielęgnacji, a zadbana przyciąga spojrzenia wspaniałym pióropuszem soczyście zielonych liści. Wyrasta stosunkowo rozłożysta i potrzebuje sporo miejsca i dużej doniczki. Preferuje miejsca jasne, lecz nie bezpośrednio nasłonecznione, podlewanie raz w tygodniu (dość obficie), zasilanie nawozami w okresie marzec-wrzesień sprawia, że rośnie bujnie i zdrowo.


Dracena wonna (Dracena fragrans)



Zazwyczaj sprzedawana w formie małego drzewka (podobnie jak jukka). Lubi miejsca jasne lecz nie nasłonecznione, znosi suche powietrze. Podlewanie raz w tygodniu, zimą rzadziej.


Bokarnea odgięta (nolina, słoniowa noga) (Beaucarnea recurvata)



Alternatywa dla kaktusów na nasłoneczniony parapet i w pobliże kaloryfera. Rośnie bardzo powoli, wymaga niewielkich, płaskich doniczek (w takich najlepiej rośnie). Podlewanie bardzo umiarkowane; latem raz na 10 dni, zimą raz na dwa-trzy tygodnie.


Zroślicha stopowcowa (Syngonium podophyllum)



Duże, sercowate, zwisające liście sprawiają, że może być stosowana jako pnącze. Podlewać raz na dwa tygodnie, kilka razy w sezonie zasilić nawozem. Stanowisko niebezpośrednio w słońcu; roślina “ustawia” liście w kierunku źródła światła.

Cissus rombolistny (Cissus rhombifolia)



Typowe pnącze z masą małych, ciemnozielonych listków (brązowych od spodu). Podlewać należy umiarkowanie. Latem można wystawić go na balkon, byle nie bezpośrednio na słońce. Znosi chłód do +5'C.


Ponadto do gatunków stosunkowo łatwych w uprawie zaliczają się epipremnum, fikus beniamina, bluszcz pospolity, skrzydłokwiat i aspidistra.



Zobacz pozostałe porady

Miejsce dla dzieci w ogrodzie

Miejsce dla dzieci w ogrodzie

Przy okazji urządzania nowego – bądź też przekształcania istniejącego – ogrodu konieczne jest rozpatrzenie potrzeb i oczekiwań wszystkich domowników, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb najmłodszych. Potrzeby te zależne są od... więcej »
Domowa uprawa kiełków

Domowa uprawa kiełków

Kiełki dostępne w handlu ustępują zawartością witamin, jak również makro i makroelementów kiełkom uprawianym w domu. Dzieje się tak, gdyż w czasie przechowywania część związków zawartych w roślinach ulega rozkładowi; dotyczy to... więcej »
Jabłka – właściwości i zastosowanie

Jabłka – właściwości i zastosowanie

Jabłko nazywane jest królem owoców – głównie za sprawą swoich właściwości – wysokiej zawartości witamin oraz składników mineralnych. Także ze względu na wszechstronne zastosowanie jabłka są cenionym owocem w kuchni, w domu i... więcej »
Pomysły na ogród owocowy

Pomysły na ogród owocowy

Każdy ogród owocowy można zaprojektować tak, by był interesujący – nie musi to być nudny sad z wysokimi drzewami ani rządki truskawek na zagonach. Wystarczy w odpowiedni sposób wykorzystać dekoracyjne aspekty drzew i krzewów owocowych –... więcej »
Projektujemy ekologiczny ogród

Projektujemy ekologiczny ogród

Zakładając ogród, cieszymy się na bliski kontakt z naturą. Niestety, współczesne ogrody często zamiast tętnić życiem, stają się – mimo pełni zieleni – ekologiczną pustynią. Co zrobić i czego nie robić, by były one częścią... więcej »

Zieloni eksperci

Waldemar Czerwoniec – lekarz ginekolog z 30-letnim stażem Magdalena Modlibowska – coach zdrowia, socjolog, ekolog Joanna Mendecka – psycholog, dietetyk, www.mamowanie.pl Monika Lipowska-Hajduk – psycholog, www.szczesliwa-mama.pl Jolanta Wrzesińska – ekonomistka, podróżniczka, ekoPanidomu :D Marta Tyszko – wielbicielka surowców naturalnych, gaj-oliwny.pl Wanda Hałuniewicz – Certyfikowany Doradca Noszenia ClauWi®, Pasiata.pl Agata Bala – propagatorka naturalnego pieluchowania, www.pupus.pl Katarzyna Wysocka – architekt zieleni Grażyna Ziółkowska - lekarz pediatra oraz specjalista medycyny rodzinnej z 16 letnim stażem Ania i Krzysztof Kobus – podróżnicy, www.malyporoznik.pl Anna Zielińska – antropolog, ekolog żywienia, www.bio-diet.pl Natalia Przybysz – specjalistka do organizacji wolnego czasu z dziećmi Kinga Toczewska vel Myszka Agata Natalia Kozdra – www.ekokobieta.com.pl Hanna Walczyk - handmadowa mama szydełko, druty to jej atuty Agnieszka Dziśko Puchała – adwokat, www.kancelaria-szczecin.com Marta Kierzkowska-Grzybek – fotografka i bębniarka, www.martagrzybek.selia.pl Rafał Młyński – logopeda, prywatna szkoła "SALWATOR" Joanna Koszewska – specjalista ds. Żywienia i Dietetyki, www.dietetyka.waw.pl Mariusz Jaworski – Dyplomowany Dietetyk Kliniczny Aleksandra Kus – rzeźbiarka i nauczycielka Marcin T. Zakrzewski – organizuje i prowadzi szkolenia dla przyszłych doradców, www.chustomania.pl Izabela Lenkiewicz – lekarz, strony: www.przedporodem.pl, www.blog.przedporodem.pl Iwona Sławek – specjalista ds. ochrony środowiska, www.ecoekspertyzy.pl Anna Buchmiet – doradca Noszenia po kursie Die Trageschule® Dresden, strona: www.maminek.pl Matylda Cygalska – doradca dietetyczny, www.zdrowosfera.pl Anna Nogajska – ekspertka od naturalnego pieluchowania oraz chustowania, strona: www.ekobaby.pl Iwona Styrenczak – położna z 17-letnim stażem Alicja Sieklucka – pedagog z ponad 25-letnim stażem pracy z dziećmi Magdalena Słomkowska – doradca laktacyjny; www.centrumdlamamy.com Martyna Kędziora – lekarka, joginka z 7-letnim stażem, nauczycielka jogi Karol Krzysztoń - radca prawny, Kancelaria Radcy prawnego Karol Krzysztoń Magdalena Kowalska Leszek Jaćkiewicz – stały współpracownik miesięcznika "Góry", autor przewodników "Nieznane Tatry"